Podstawa prawna utworzenia Nadleśnictwa

Nadleśnictwo Trzebciny w granicach obecnych rozpoczęło swoją działalność z dniem 1 stycznia 2007 roku na podstawie Zarządzenia nr 20 z dnia 30maja 2006 r. Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych w sprawie wprowadzenia zmian w powierzchni Nadleśnictw Dąbrowa i Osie, utworzenia nowego Nadleśnictwa Trzebciny oraz określenia zasięgu terytorialnego tych nadleśnictw w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych Toruń, oraz Zarządzenia nr 25 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 12 czerwca 2006 r. zmieniające Zarządzenie nr 20 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 30 maja 2006 r.

Historia terenów leśnych

Pierwsze wzmianki dotyczące Borów Tucholskich sięgają XI-XIII wieku kiedy to lasy zaczynają stanowić domenę (prawo polowania i pozyskiwania innych użytków) książąt pomorskich.
Od 1308-1466 roku nadzór nad nimi w wyniku najazdu obejmuje państwo krzyżackie – terenami zarządzają komturowie świecki i tucholski. Powstaje administracja leśna;

 Waldamty  – Urzędy Leśne i inne Urzędy Lasowe

 Waldmeister  – stanowisko, osoba zajmująca się sprawami leśnymi.

W tym czasie, lasy, bagna i moczary stanowią 80% obszaru Pomorza Gdańskiego. W północnej część Borów Tucholskich przeważają drzewa liściaste.
W południowej części (sandry) przeważa sosna.
1466 rok  - II Pokój Toruński – lasy obecnego nadleśnictwa weszły w skład dóbr królewskich (królewszczyzny) w starostwie świeckim i zarządzał nimi świecki starosta królewski. Organizacja służb leśnych pozostała bez zmian.

W 1557 roku, w wyniku Ustawy Ekonomicznej króla Zygmunta Augusta, pojawia się stanowisko leśniczego. Opiekę nad lasami królewskimi przejmuje specjalnie opłacana służba leśna: leśnicy, borowi, strzelcy, bartnicy
Do zadań służby leśnej należą:

Sprzedaż drewna prywatnym właścicielom;

Dostarczanie zwierzyny do zamków starościńskich;

Dostarczanie miodu (puszczę podzielono na tzw. starostwa bartne, którym podlegało 10-24 bartników); w celu prowadzenia właściwej gospodarki bartnej ustanowiono prawo bartne.

XVI–XVII wiek – rozwój przemysłu przynosi zmiany społeczno-gospodarcze i ustrojowe. XV-XVIII wiek to okres wielkich wylesień. Spadek lesistości na tym terenie był znaczny i osiągnęła ona zaledwie 60%.
W tym czasie główny dochód, w zakresie gospodarki leśnej, uzyskiwano poprzez:
wyrąb drzew i ich spławu do Gdańska,
wypalanie drewna na smołę, potaż lub popiół drzewny.
Rabunkowa gospodarka spowodowała określone konsekwencje:

Upadek bartnictwa

Wyniszczenie dębu

Powstanie pustych połaci – golizn – porośniętych brzozą i sosną

Bory Tucholskie i Nadleśnictwo Trzebciny w datach 

1772 rok – I rozbiór Polski – zawłaszczenie Pomorza Gdańskiego przez Prusaków.
Do 1782 roku utrzymano dotychczasowy podział administracyjny, a nadzór nad gospodarką leśną powierzono:

Nadleśniczemu (do końca XVIII wieku to stanowisko piastowali zasłużeni oficerowie)

Leśniczym

Gajowym

1782 rok powstaje zarządzenie gabinetowe króla pruskiego „O zagospodarowaniu Puszczy Tucholskiej", które wprowadza podział lasu na rewiry ( 8 – Małe Śliwice, Duże Śliwice, Lińsk, Cekcyn i in. ) obejmujące około 6 tys. ha każdy oraz inspekcje.

1826-35 zmiana systemu rewirowego na nowy podział na nadleśnictwa
1836 rok powstaje instrukcja urządzania lasu wprowadzająca  podział lasu na ostępy
1862 rok – powstaje Nadleśnictwo Szarłata
1880 rok – powstaje Nadleśnictwo Trzebciny
1897 rok – powstaje nadleśnictwo Sarnia Góra
1920 rok – odzyskanie niepodległości przez Polskę
1920-1922 gospodarkę w lasach prowadzi się na podstawie ustawodawstwa pruskiego
1922 rok  lasy przechodzą pod nadzór Departamentu Leśnictwa
1925 rok  powstaje 10 Dyrekcji Lasów Państwowych (lasy wyżej wymienionych  nadleśnictw podlegają dyrekcji w Bydgoszczy aż do jej likwidacji w 1932 roku. Od 8 lipca 1932 roku przechodzą pod zarząd Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu)

30 września 1936 roku – powstaje akt prawny regulujący gospodarkę leśną  - dekret Prezydenta Rzeczypospolitej o państwowym gospodarstwie leśnym pod nazwą „Lasy Państwowe"

1945-1950 rok – lasy nadleśnictw Borów Tucholskich  wchodzą w skład Dyrekcji Lasów Państwowych w Gdańsku

1951 rok – powrót nadleśnictw leżących w Borach Tucholskich pod zarząd w Toruniu

30 września 1961 roku – likwidacja Nadleśnictwa Trzebciny, a lasy, które nadzorowało przeszły w stan posiadania nadleśnictw: Sarnia Góra, Szarłata, Zalesie (Gołąbek).

1.01.2000-31.12.2002 roku następuje pierwsza próba odtworzenia Nadleśnictwa Trzebciny, która po trzech latach działania firmy kończy się niepowodzeniem i z dniem 1.01.2003 r,  decyzją ówczesnych władz, następuje ponowne włączenie obrębów Sarnia Góra i Szarłata  w zasięg terytorialny Nadleśnictwa Osie. Pracownicy terenowi wracają w skład załogi Nadleśnictwa Osie, zaś pracownicy biura zostają rozproszeni po biurach okolicznych nadleśnictw (Tuchola, Rytel, Czersk, Osie). Część z nich, w wyniku restrukturyzacji, traci pracę.

1 stycznia 2007 roku następuje ponowna reaktywacja funkcjonowania Nadleśnictwa Trzebciny z obrębami Sarnia Góra i Szarłata.

tekst, na podstawie Planu Urządzania Lasu, K. Kasprzyk

Nadleśnictwo Sarnia Góra
                Leoniak Ludwik                    1.03.1945-15.01.1950
                Czerw Mieczysław               15.01.1950-31.12.1950
                Kościa Zygmunt                   1.05.1952-31.12.1952
                Seryczyński Mieczysław       1.01.1953-28.02.1953
                Chrzanowski Stefan              1.08.1954-22.04.1967
                Ogonowski Tadeusz              1.08.1967-31.12.1972

W 1972 nastąpiła kolejna  reorganizacja i z trzech małych Nadleśnictw utworzono jedno duże trzyobrębowe.
Obręby Sarnia Góra i Szarłata weszły w skład Nadleśnictwa Osie.
KK